Chủ nghĩa dân tộc có phải là mối đe dọa đối với nền dân chủ tự do?

Chiến thắng của Đảng Dân Tiến tại Đài Loan chắc làm cho Trung Quốc thất vọng.  

Nhưng trên nhiều quốc gia khác, thế cân bằng mong manh giữa chủ nghĩa dân tộc và nền dân chủ dường như đang lung lay.  Năm 2024 sẽ có nhiều cuộc bầu cử mang tính quyết định tại Ấn Độ, Indonesia, Nam Phi và Hoa Kỳ. Xu hướng cực đoan và khuynh hướng độc tài có thể đẩy nhiều nền dân chủ đến gần bờ vực sụp đổ. Một trong những nguyên nhân chính phía sau các phong trào này là sự bùng nổ của chủ nghĩa dân tộc.  Nó đối đầu trực tiếp với các giá trị tự do, đe doạ quyền tự do cá nhân và chủ nghĩa đa nguyên trên thế giới.   

Chủ nghĩa dân tộc bắt đầu từ bốn vấn đề then chốt:  chính sách di dân, ký ức bản sắc quốc gia, đánh đồng ý dân là ý dân tộc, và vấn đề hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu. Trên 4 khía cạnh này, chủ nghĩa dân tộc đang bị lợi dụng để phá hoại chủ nghĩa tự do.  

Một số quốc gia có các chính sách hạn chế nhận dân di cư (vì sợ đầu độc dòng máu quốc gia) hoặc không công nhận tư cách công dân của họ.  Có khi các quốc gia này ưu tiên nhập cư các dân tộc da trắng, trái với những lời hứa rỗng tuếch về bình đẳng. 

Họ nhắc lại lịch sử để tôn vinh một số di sản văn hóa hay tôn giáo nào đó, đồng thời phỉ báng những “kẻ lạ”. Những nhà lãnh đạo lợi dụng chủ nghĩa dân tộc có sức thu hút đặc biệt vì họ gán cho mình tư cách đại diện cho tinh thần đích thực của đất nước.  Ai khác quan điểm với họ sẽ bị gán tội không yêu nước hay phản quốc. 

Đối với phong trào toàn cầu hóa, các nhà lãnh đạo này có chủ trương hướng nội, họ ủng hộ chủ nghĩa bảo thủ, tự cường và xem sự hợp tác quốc tế với cặp mắt hoài nghi.  

Mỗi biểu hiện của chủ nghĩa dân tộc trên đều đi trái ngược với các giá trị đa nguyên, quyền tự do cá nhân bình đẳng, và nền tảng của chủ nghĩa tự do theo hiến pháp. Khi chủ nghĩa dân tộc trở thành tâm điểm của các cuộc bầu cử năm 2024 thì nó có thể đe doạ các nền dân chủ mong manh trên thế giới. 

Các nhà lãnh đạo theo chủ nghĩa dân tộc thường biện minh cho việc hạn chế quyền tự do dân sự và phủ nhận kết quả bầu cử là sự cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia hoặc bảo vệ lợi ích của dân tộc. 

Nếu không có giải pháp, xu hướng cực đoan và thoái hóa dân chủ có thể leo thang nhanh chóng.